Qendra multimediale Mala Stanica
Si një “vend” i ri kulturor brenda Galerisë Nacionale të Maqedonisë, qendra multimediale Mala stanica ka një sfond specifik historik në strukturën e Shkupit bashkëkohor, i cili lidh kohë të ndryshme në mënyrë karakteristike.
Në kuptimin kronologjik, objekti i cili në popull njihet si “Mala stanica” paraqet një pjesë të historisë së re të ndërtimit të Shkupit, më saktë e ka origjinën nga periudha ndërmjet dy luftërave botërore. Në kuadër të aksionit për ndërtimin, rehabilitimin dhe rindërtimin e stacioneve të caktuara hekurudhore dhe objekteve tjera për nevojat e hekurudhës, në vitin 1922 u shtua “vija e ngushtë”, e cila nga stacioni “Gorno Skopje”, më i njohur si “ Stacioni i Malës”, përmes lagjes Gjorçe Petrov, është dashur të mundësojë lidhjen e Shkupit me Ohrin dhe Strugën. Për shkak të nevojave për mbarëvajtjen e funksionimit të “Mala stanica”, gjatë asaj periudhe do të ndërtohen objekte të shumta ndihmëse: dhoma veglash, hapësira magazine etj., për mirëmbajtjen e tij pa probleme. Një nga ato objekte është objekti që sot njihet si “Mala stanica”, i ndërtuar në vitin 1924, i cili është një nga objektet e fundit të tilla në këtë pjesë të Shkupit.
Në periudhën pas vitit 1945, në këtë objekt u vendosën përmbajtje ushtarake të APJ-së së atëhershme, të cilat për shkak të natyrës së tyre do ta largojnë objektin nga vëmendja e publikut për një kohë të gjatë. Pas shembjes së RSFJ-së dhe tërheqjes së APJ-së, objekti u cedua dhe u dedikua për realizimin e përmbajtjeve kulturore, ndonëse në periudhën nga viti 1991 e në vazhdim, në mungesë të projekteve konkrete investive, objekti nuk ishte vënë në ndërtim të plotë. dhe kushte arkitektonike për të mundësuar shndërrimin e saj në një “qendër kulturore” të përshtatshme që do të promovojë dhe afirmojë përmbajtjen kulturore në qytet.
Në periudhën pas vitit 1994 janë realizuar disa ngjarje dhe projekte kulturore. Ishte koha e nismave të “teatrit privat”, kur u promovua ideja e një “qendre kulturore” në zonën e “Mala stanicës”. Në periudhën 1994-1996, në objekt janë realizuar disa projekte ndërkombëtare të Qendrës së IOM-it për Arte Bashkëkohore.
Në vitin 2003, Ministria e Kulturës mori përsipër përfundimin e objektit si qendër multimediale në Galerinë Nacionale të Maqedonisë. Që nga ai moment, deri në ditën e hapjes zyrtare të objektit më 3 nëntor 2005, janë bërë dhe realizuar projekte dhe masa të reja për përshtatjen dhe shndërrimin e hapësirës.
Punimet e reja për arredimin e brendshëm dhe përshtatjen funksionale të hapësirës kryhen sipas standardeve të larta për punimet në galeri, me theks në funksionalitetin shumëpërdorimor të godinës. Sipërfaqja aktuale 2000 m2 e Qendrës Multimediale “Mala stanica” mundëson realizimin e përmbajtjeve muzeore-galerike cilësore dhe projekteve komplekse multimediale, çka e bën këtë objekt padyshim një nga të paktët e këtij lloji në vendin tonë.
Ekziston edhe një arsye tjetër thelbësore pse është i rëndësishëm vënia në punë përfundimtare e këtij objekti. Ndonëse relativisht modeste sipas konceptimit të saj arkitektonik, i cili rrjedh nga funksioni i tij origjinal utilitar, ndërtesa “Mala stanica”, nga këndvështrimi i sotëm, përfaqëson një pjesë të një trashëgimie specifike që jo vetëm në vendin tonë, por veçanërisht në botë, provokon një duke menduar shumë aktual dhe i angazhuar për vazhdimin e funksionit dhe jetës së tij.
Në fakt bëhet fjalë për animimin dhe vënien në funksion të të ashtuquajturit “trashëgimia industriale”, e cila, sipas dokumenteve dhe udhëzimeve ndërkombëtare të referencës, përfaqëson një kategori specifike të trashëgimisë kulturore ndaj së cilës duhet të ketë një mënyrë të caktuar sjelljeje dhe një qëndrim specifik gjatë përdorimit të saj.