Ekspozita “Vangell Koxhoman, 120 vjetori i lindjes“ në Hamami i Daut Pashës

Galeria Nacionale ju fton në ekspozitën kushtuar doajenit të pikturës bashkëkohore maqedonase, Vangell Koxhoman, e cila do të mbahet në ndërtesën e Hamamit të Daut Pashës me rastin e 120 vjetorit të lindjes së tij. Do të jetë një nder dhe kënaqësi e madhe për ne të kujtojmë së bashku jetën dhe krijimtarinë e tij, portretet dhe peizazhet e tij, ngjyrat dhe dritën e vendlindjes së tij.

Vangell Koxhoman, 120 vjetori i lindjes

Hamami i Daut Pashës,

19.11.2024 në ora 20:00

Këtë vit shënohet 120 vjetori i lindjes së piktorit akademik Vangell Koxhoman. Respekti që i bëhet artistit nënkupton një ribashkim të veprave të tij me publikun, të cilat pas një periudhe të gjatë kohore ekspozohen dhe na kujtojnë një kohë të shkuar të shënuar nga dora e shkathët e piktorit.

Koxhoman i përket gjeneratës së parë të artistëve me arsim akademik, së bashku me Dimitar Pandillov, Llazar Liçenoski dhe Nikolla Martinoski, dhe pak më vonë Vasilie Popoviq-Cico, Dimo Todorovski, Tomo Vlladimirski dhe Ljubomir Belogaski që konsiderohen themeluesit e artit modern maqedonas. Është e rëndësishme të kujtojmë përpjekjet e mëdha që këta autorë investuan në punën e tyre për modernizimin e jetës artistike dhe kulturore maqedonase, e cila është zhvilluar në kushte të vështira ekonomike dhe socio-politike. Ata kanë krijuar në kohë kur arti nuk ishte aq afër publikut të gjerë, në një periudhë me luftëra, varfëri dhe pasiguri. Për ne, veprat e këtyre autorëve paraqesin një lloj dëshmie të atyre kohëve të shkuara, janë shenja që na kujtojnë ndryshimet që kanë ndodhur dhe cilët artistët i kanë përjetuar ato në mënyrën e tyre të thellë, emocionale, individuale.

Në krijimtarinë e Vangell Koxhomanit vështirë mund të veçohen disa faza. Përafërsisht, mund të ndahet në dy periudha kohore: para Luftës së Dytë Botërore deri në vitin 1950 dhe nga vitet pesëdhjetë deri në vitet tetëdhjetë. E para është një periudhë kur në veprat e tij vërehet realizmi akademik, si dhe ndikimi postimpresionist nga shkolla artistike e Beogradit, ndërsa e dyta karakterizohet nga një ekspresionizëm koloristik personal tashmë të formuar që mbizotëron në veprat e tij, me elementë nga piktura faviste.

Ajo që do të shënojë më shumë krijimtarinë e Koxhomanit është kontributi i tij në trajtimin e shumë temave të ndryshme. Interesimi për gjithçka që e rrethon me ndihmën e zanatit të tij të pikturës, ai me zell e shënon, vizaton, pikturon. Duket se nuk ka subjekt që të mos punojë apo të mos përpiqet ta vendosë në letër, në pëlhurë. Vaj, pastel dhe bojëra uji janë teknikat që ai përdor për të krijuar veprat e tij me tematika: nudo, portrete, peizazhe, natyra të vdekura, si dhe vepra me motive nga arkitektura e vjetër e qytetit, vepra me tematika sociale dhe vepra me përmbajtje historike. Megjithatë, ai është më i dallueshëm për peizazhin dhe portretin e tij, në të cilin ai krijon veprat e tij më të mëdha dhe më të rëndësishme.

Vepra artistike e Vangel Koxhomanit është shumë e madhe. Mbi të gjitha, është për shkak të mendimit të tij se arti duhet të jetë mes njerëzve, se ai është i të gjithëve dhe se nuk duhet të jetë privilegj i askujt. Prej këtu rrjedh këmbëngulja, disiplina dhe përkushtimi në punë. Trajtimi i të gjitha teknikave në të cilat ai shprehet kanë të të njëjtën rëndësi dhe vlerë si temat që i trajton gjatë jetës së tij krijuese, e cila do ta shënojë si një autor veçanërisht produktiv, të njohur dhe të kujtuar si piktor maqedonas. Deri në fund të jetës (1994) me zell dhe përgjegjësi dhe me dashuri shumë të madhe do ti përkushtohet zejes së tij: artit dhe pikturës. Roli i Vangell Koxhomanit si një nga themeluesit e artit modern maqedonas do të mbetet i shënuar dhe shumë i vlerësuar në historinë e artit maqedonas.

Kuratore e ekspozitës është Aleksandra Zinovski Viliq dhe ekspozita do të jetë deri më 20.12.2024.